II.Phân tích:
1. Bố cục
Bố cục: 2 phần
Phần 1: Từ đầu đến “Người
ta hỏi đến chứ”
=>Cuộc đối thoại giữa người
cô và chú bé Hồng
Phần 2: Còn lại
=>Cuộc gặp gỡ giữa bé Hồng
và mẹ
*Hoàn cảnh của bé Hồng:
-Gần đến ngày gỗ đầu của
thầy
-Mẹ ở Thanh Hóa chưa về
-Ở với họ hàng
->Hoàn cảnh đáng thương
mồ côi bố, sống xa mẹ
* Thái độ của người cô
Gọi tôi đến bên cười hỏi:
-Hồng mày có muốn vào
Thanh Hóa với ****** không?
Giọng ngọt:
-Mợ mày phát tài lắm, có như
dạo trước đâu
Vỗ vai tôi cười mà nói rằng:
-…Bắt mợ mày may vá sắm
sửa cho và thăm em bé chứ
Đổi giọng nghiêm nghị…chập
chừng nói tiếp
Thánh tám là giỗ đầu cậu
mày, mợ mày về dù sao cũng
đỡ tủi cho cậu mày, và mày
còn phải có họ, có hàng,
người ta hỏi đến chứ
=>Giả dối, mỉa mai, cay độc
*Thái độ của bé Hồng khi
nghe câu chuyện của bà cô
về mẹ
Toan trả lời…cúi đầu không
đáp
Nước mắt tôi ròng ròng rớt
xuống hai bên mép rồi chan
hòa ở cằm và ở cổ
Cười dài trong tiếng khóc
Cổ họng nghẹn ứ khóc không
ra tiếng
=>Tâm trạng đau đớn tủi cực
Cảm nhận của bé Hồng về
câu chuyện của bà cô
-Nhận ra những ý nghĩa cay
độc trong giọng nói và trên
nét mặt khi cười rất kịch của
cô
Những rắp tâm tanh bẩn
Những cổ tục
=>Hiểu rõ bản chất của người
cô, đó là con người có tính
cách hẹp hòi, tâm địa cay độc
tàn nhẫn.=> Là nhân vật thể
hiện những định kiến hẹp hòi
tàn nhẫn đối với người phụ
nữ trong xã hội cũ
Cảm nhận của em về câu văn
“Giá những cổ tục đã đày đọa
mẹ tôi là một vật như hòn đá
hay cục thủy tinh, đầu mẩu
gỗ, tôi quyết vồ ngay lấy mà
cắn, mà nhai, mà nghiến cho
kì nát vụn mới thôi
Câu văn dài kết hợp nhiều
biện pháp nghệ thuật đặc
sắc: So sánh “ những cổ tục…
là một vật như hòn đá hay
cục thủy tinh, đầu mẩu gỗ”,
điệp từ “Mà” cùng các động
từ mạnh:vồ, cắn, nhai,
nghiến cùng nằm trong cùng
một trường nghĩa đặc tả tâm
trạng uất ức căm giận của
nhân vật về những định kiến
hẹp hòi tàn nhẫn của xã hội
cũ đối với người phụ nữ là
người mẹ mà chú bé Hồng
hết mực yêu thương
b. Tình cảm của bé Hồng với
mẹ
Khi nghe những lời cay độc
từ bà cô:
-Nhưng đời nào tình yêu
thương và lòng kính mến mẹ
tôi lại bị những rắp tâm tanh
bẩn xâm phạm đến
->Tình yêu thương và sự kiên
định trong suy nghĩ về mẹ
-Chỉ vì tôi thương mẹ tôi và
căm tức sao mẹ tôi lại vì sợ
hãi những thành kiến tàn ác
mà xa lìa anh em tôi, để sinh
nở một cách dấu giếm
>Sự trưởng thành trong suy
nghĩ
-Giá những cổ tục…..vồ lấy,
mà cắn, mà nhai, mà nghiến
->Tình yêu thương và lòng
căm phẫn =>mong muốn
hành động được đấu tranh
bảo vệ cho mẹ
* Khi gặp mẹ:
Tôi chợt thấy thoáng một
bóng người ngồi trên xe kéo
giống mẹ tôi. Tôi liền đuổi
theo, gọi bối rối
-Mợ ơi! Mợ ơi! Mợ ơi!...
=>Tiếng gọi tha thiết khát
khao tình mẹ
“ cái lầm đó không những
làm tôi thẹn mà còn tủi cực
nữa, khác gì cái ảo ảnh của
một dòng nước trong suốt
chảy dưới bóng râm đã hiện
ra trước con mắt gần rạn nứt
của người bộ hành ngã gục
giữa sa mạc”
=>Đây là một giả thiết mà
cậu bé tự đặt ra – giả định là
một hình ảnh so sánh độc
đáo => hi vọng tột cùng- thất
vọng- tuyệt vọng tột cùng
Tôi thở hồng hộc, trán đẫm
mồ hôi, và khi trèo lên xe, tôi
ríu cả chân…..òa khóc nức nở
=> Tình yêu thương, nỗi xúc
động bàng hoàng, niềm sung
sướng và cả sự tủi thân
nghẹn ngào vỡ òa trong
tiếng khóc nức nở
Trong lòng mẹ:
-Được nhìn thấy mẹ: Gương
mặt mẹ…tươi sáng, đôi mắt
trong và nước da mịn, màu
hồng của hai gò má
Được ngồi trong lòng mẹ: đùi
áp đùi mẹ, đầu ngả vào cánh
tay mẹ, cảm giác ấm áp…
mơn man khắp da thịt….hơi
thở thơm tho
Cảm nhận về tình mẹ: Người
mẹ có một êm dịu vô cùng
=> Cảm nhận niềm hạnh
phúc, thiêng liêng của tình
mẫu tử
Bằng lời văn chân thực giàu
cảm xúc, đoạn trích cho ta
thấy bé Hồng là chú bé số
phận cay đắng đau khổ
nhưng có lòng yêu thương,
sự kính trọng và niềm tin
mãnh liệt về người mẹ của
mình. Đoạn trích là bài ca về
tình mẫu tử thiêng liêng, bất
diệt
III.Tổng kết:
1.Nghệ thuật:
Văn bản thể hiện phong cách
viết văn của Nguyên Hồng
trong thể loại hồi kí: Thấm
đượm chất trữ tình, lời văn
tự truyện chân thành, giàu
sức truyền cảm
2. Nội dung:
Đoạn trích cho ta hiểu được
tình cảnh đáng thương, nỗi
đau tinh thần của chú bé
Hồng. Đồng thời cảm nhận
được nỗi khát khao sự ấm áp
của tình mẹ thiêng liêng cao
đẹp của bé Hồng
